Bối cảnh pháp lý:

  - Quyền của người lai tạo giống bị ảnh hưởng bởi việc cấp sáng chế cho giống cây trồng

  - Quy định “ngoại lệ lai tạo” trong UPOV 1991 đang bị thu hẹp bởi bảo hộ kép (giống + sáng chế)

  - Thiếu hệ thống công khai để nhận diện giống cây đã được cấp bằng sáng chế

Giải pháp đề xuất:

  - Gắn chuỗi DNA ngắn không mã hóa vào giống cây được bảo hộ

  - Chuỗi này có thể chứa thông tin như số bằng sáng chế, mã nhận diện

  - Sử dụng cặp mồi PCR phổ quát để trích xuất và giải mã thông tin

Thí nghiệm minh họa:

  - Mã hóa dòng lệnh “Hello world” thành chuỗi DNA bằng ứng dụng trực tuyến

  - Chèn chuỗi DNA vào cây Nicotiana benthamiana bằng Agrobacterium tumefaciens

  - Phân tích PCR, qPCR và giải trình tự Sanger xác nhận sự hiện diện và độ chính xác

Kết quả:

  - Chuỗi DNA được chèn thành công, cây phát triển bình thường

  - Thế hệ T1 cho kết quả phân ly 1:3, xác nhận trạng thái dị hợp

  - Giải mã chuỗi DNA từ cây cho kết quả chính xác 100%

Thảo luận:

  - Gắn nhãn DNA giúp nhận diện giống cây được bảo hộ mà không cần bên thứ ba

  - Có thể áp dụng cho giống cây có đặc điểm chưa được mô tả rõ trong bằng sáng chế

  - Phương pháp có thể bị coi là GMO theo luật hiện hành, gây trở ngại pháp lý

  - Đề xuất sử dụng chỉnh sửa gen (CRISPR/Cas9) để tạo biến đổi nhỏ không bị coi là GMO

Ứng dụng mở rộng:

  - Nhận diện giống cây không bảo hộ

  - Truy xuất nguồn gốc sản phẩm thực vật (ví dụ: dầu ô liu, mỹ phẩm)

  - Tăng minh bạch trong thương mại giống cây trồng

Kết luận:

  - Gắn nhãn DNA là giải pháp khả thi để quản lý quyền sở hữu trí tuệ trong ngành giống

  - Cần điều chỉnh luật GMO để cho phép áp dụng rộng rãi

  - Khoa học cần đóng vai trò chủ động trong việc đề xuất giải pháp hợp lý cho thực tiễn