Khung lý thuyết xuất phát từ tiên đề Arrovian cho rằng tri thức có tính khó chiếm hữu, dẫn đến thất bại thị trường do thiếu động lực sáng tạo. Tuy nhiên, kinh tế học tri thức hiện đại cho thấy spillover tri thức có thể tạo externalities tích cực, thúc đẩy tăng trưởng năng suất toàn phần.

Phân tích phân biệt spillover nội ngành và liên ngành:

• Spillover nội ngành: tri thức bị đối thủ cùng ngành khai thác trực tiếp → giảm giá sản phẩm, giảm doanh thu của nhà sáng chế
• - Spillover liên ngành: tri thức được dùng để tạo tri thức mới ở ngành khác → ít ảnh hưởng đến doanh thu gốc, tạo externalities tích cực

Mô hình sản xuất công nghệ:

Y = KªLbTc

TCy = wL + rK + uT

Py = u = cY/T

Phân tích phúc lợi:

• Diện tích AZIC: externalities tiêu cực do giảm cầu tri thức
• - Diện tích BEDC: externalities tích cực do giảm chi phí tri thức
• → Tỷ lệ AZIC/BEDC phản ánh mức độ appropriability trade-off

Giải pháp đề xuất: bằng sáng chế theo người dùng (user-specific patents)

• Tầng 1: bảo hộ độc quyền (property rule) với đối thủ nội ngành
• - Tầng 2: cấp phép bắt buộc (liability rule) với người dùng liên ngành, kèm phí bản quyền hợp lý

Cách xác định phí bản quyền:

• Người nộp đơn khai báo giá trị tri thức → bị đánh thuế
• - Phí bản quyền dựa trên giá trị khai báo, có giới hạn tối đa
• - Khi đạt ngưỡng thu phí, tri thức trở thành tài sản chung

Ưu điểm:

• Tăng khả năng lan tỏa tri thức
• - Giảm chi phí sáng tạo tri thức mới
• - Duy trì động lực sáng tạo thông qua phí bản quyền

Hạn chế:

• Chi phí thực thi cao, dễ phát sinh tranh chấp
• - Khó xác định ranh giới ngành và mục đích sử dụng tri thức
• - Rủi ro kiện tụng về phí bản quyền và vi phạm cam kết không cạnh tranh

Kết luận: Bằng sáng chế hai tầng giúp dung hòa giữa lý thuyết Arrovian và lý thuyết tăng trưởng dựa trên spillover tri thức. Cải cách này có thể tăng năng suất toàn phần và giảm chi phí tri thức, dù chi phí thực thi không nhỏ.