Bối cảnh: Nghiên cứu tiến hóa các lĩnh vực khoa học là chủ đề quan trọng giúp hoạch định chính sách R&D và quản lý tổ chức nghiên cứu.  

Phương pháp: Dữ liệu từ Scopus, truy vấn từ khóa “microbiome”, “evolutionary robotics”, “astrobiology/exobiology”; lấy các lĩnh vực con (subject areas) theo năm, tính tỉ trọng đóng góp từng ngành.  

Kết quả từng lĩnh vực:

• Hệ vi sinh vật người (từ 2002): khởi nguồn ở y học, miễn dịch–vi sinh; hiện thêm sinh hóa–di truyền, khoa học nông–sinh. 4 ngành tạo >80% sản lượng, đều thuộc khoa học ứng dụng.
• - Robot tiến hóa (từ 1980): bắt đầu từ toán học và kỹ thuật; sau 1990 do khoa học máy tính dẫn dắt. 3 ngành chính (KHMT, kỹ thuật, toán) đóng >80%; nguồn gốc khoa học cơ bản, tiến hóa nhờ khoa học ứng dụng.
• - Sinh học vũ trụ/ngoài Trái Đất (từ 1960): khởi đầu từ kỹ thuật; sau do khoa học Trái Đất–hành tinh, vật lý–thiên văn, khoa học nông–sinh. 5 ngành tạo >80% sản lượng; tiến hóa nhờ cả khoa học cơ bản và ứng dụng. Exobiology có xu hướng đa ngành hơn, 6 ngành đóng >80%.

Phân tích rút ra 4 đặc tính chung (nêu trên), giải thích bởi hiệu ứng tập trung sản lượng và vai trò ngành then chốt, quá trình hội tụ–chuyên môn hóa, và sự hòa trộn cơ bản–ứng dụng.  

Thảo luận: Tiến hóa lĩnh vực không chỉ do yếu tố nội sinh của khoa học mà còn bởi bối cảnh xã hội, kinh tế, công nghệ, chính trị; phản ánh nhu cầu giải quyết các vấn đề hệ trọng của tự nhiên và xã hội.