Phương pháp nghiên cứu:

• Phân tích tài liệu từ hệ thống quản lý chất lượng của 11 thư viện đại học thuộc mạng lưới REBIUN.
• - Các quy trình được phân loại thành: quy trình chiến lược, quy trình chính (dịch vụ người dùng), và quy trình hỗ trợ.

Quy trình chính:

• Quản lý tài liệu: mua, tặng, trao đổi, số hóa, cấp quyền truy cập.
• - Quản lý truy cập và sử dụng thông tin: tài liệu điện tử, mượn liên thư viện, thiết bị hỗ trợ, phần mềm kiểm tra đạo văn.
• - Quan hệ người dùng: đào tạo, truyền thông động.

Vấn đề pháp lý nổi bật:

• Ngoại lệ bản quyền trong luật Tây Ban Nha (Điều 37) quá hạn chế, không áp dụng cho học trực tuyến, không cho phép truy cập từ xa.
• - Quyền sao chép và truyền đạt đến công chúng bị giới hạn bởi giấy phép sử dụng và công nghệ DRM.
• - Các hoạt động như số hóa tài liệu, cung cấp tài liệu qua nền tảng học tập, hoặc sử dụng phần mềm kiểm tra đạo văn đều gặp rào cản pháp lý.
• - Việc khai thác dữ liệu và văn bản (text and data mining) bị cản trở bởi giấy phép và công nghệ bảo vệ, dù đã có đề xuất sửa đổi từ EU.

Đề xuất cải cách:

• Mở rộng ngoại lệ bản quyền cho mục đích giáo dục và nghiên cứu, bao gồm cả học trực tuyến và truy cập từ xa.
• - Quy định rõ quyền của thư viện trong việc số hóa và cung cấp tài liệu số.
• - Bảo đảm ngoại lệ bản quyền không bị vô hiệu hóa bởi hợp đồng hoặc công nghệ bảo vệ.
• - Cân nhắc áp dụng mô hình “fair use” linh hoạt như Hoa Kỳ, phù hợp với hệ thống pháp lý châu Âu.

Kết luận:

• Pháp luật bản quyền hiện hành chưa theo kịp sự phát triển của thư viện đại học trong môi trường số.
• - Cần có khung pháp lý mở và linh hoạt hơn để đảm bảo quyền truy cập thông tin, đồng thời tôn trọng quyền của tác giả.
• - Việc cải cách cần dựa trên phân tích thực tiễn hoạt động thư viện, không chỉ lý thuyết pháp lý.