Bối cảnh:

  + Brazil áp dụng hệ thống y tế công (SUS) với mục tiêu phổ cập, phân cấp mạnh cho cấp đô thị từ 2000.

  + HiperDia (2002) hỗ trợ quản lý bệnh nhân tăng huyết áp/đái tháo đường, cấp thuốc miễn phí, theo dõi điều trị.

  + FHS là kênh chính để người dân tiếp cận dịch vụ y tế công.

• Mục tiêu:
•   + Đo lường tác động của phân cấp y tế cơ sở (qua HiperDia) đến tử vong và nhập viện do đái tháo đường.
•   + Phân tích khác biệt vùng miền và theo mức thu nhập.
• - Phương pháp:
•   + Dữ liệu bảng 2000–2011, 5560 đô thị.
•   + Chỉ số can thiệp: đô thị vừa áp dụng HiperDia vừa có FHS hoạt động.
•   + Mô hình Difference-in-Differences, kiểm định bằng biến công cụ (số thuê bao băng rộng tương lai).
•   + Biến phụ thuộc: tử vong/nhập viện trên số người mắc (per prevalence) và trên dân số (per capita).
• - Kết quả chính:
•   + Giảm 0,0609 điểm tử vong và 0,0088 điểm nhập viện (per prevalence) sau khi áp dụng HiperDia.
•   + Tỷ lệ tử vong/nhập viện per capita tăng nhẹ do mở rộng chẩn đoán và tiếp cận điều trị.
•   + Hiệu quả rõ rệt ở vùng Đông Nam và Nam (giàu), không đáng kể ở vùng nghèo.
•   + Nhóm đô thị giàu nhất (25%) hưởng lợi nhiều nhất; nhóm nghèo nhất không cải thiện.
•   + Tác động giảm dần theo thời gian áp dụng.
• - Diễn giải:
•   + Phân cấp giúp cải thiện quản lý bệnh mạn tính khi có sẵn hạ tầng, nhân lực và vốn xã hội.
•   + Vùng nghèo thiếu nhân lực y tế, cơ sở vật chất, trình độ dân trí thấp → hiệu quả hạn chế.
•   + Cần điều kiện tiên quyết: quy mô đủ lớn, phối hợp liên cấp, đầu tư hạ tầng và nhân lực.
• - Kết luận:
•   + HiperDia thành công trong mở rộng tiếp cận và cải thiện kết quả điều trị ở vùng phát triển.
•   + Phân cấp y tế cơ sở chỉ hiệu quả khi đi kèm năng lực thực thi và nguồn lực địa phương.