Robot và phẩm giá con người: Xem xét tác động của robot chăm sóc đến phẩm giá của người cao tuổi

( 0 đánh giá )
Miễn phí

Các dạng phẩm giá:

  + Phẩm giá bất khả xâm phạm (inviolable dignity): gắn liền với quyền con người, không thể bị tước đoạt

  + Phẩm giá xã hội (social status dignity): liên quan đến cách người khác đối xử, địa vị xã hội

  + Phẩm giá hành vi (comportment dignity): thể hiện qua cách cư xử, ngoại hình

  + Phẩm giá bản thể (dignity of identity): liên quan đến cảm nhận bản thân, sự tự trọng, không bị làm nhục

 

  • Capability Approach (CA) của Nussbaum:
  •   + Đề xuất 10 năng lực cốt lõi cần thiết để sống một cuộc đời có phẩm giá:
  •     1. Sự sống
  •     2. Sức khỏe thể chất
  •     3. Toàn vẹn thân thể
  •     4. Cảm giác, tưởng tượng, tư duy
  •     5. Cảm xúc
  •     6. Lý trí thực hành
  •     7. Giao tiếp xã hội
  •     8. Quan hệ với thế giới tự nhiên
  •     9. Vui chơi
  •     10. Kiểm soát môi trường sống (chính trị và vật chất)
  • Tác động của robot đến các năng lực:
  •   + Robot hỗ trợ (exoskeleton, robot tắm, robot nâng đỡ): có thể cải thiện năng lực 2, 3, 7
  •   + Robot giám sát (CareBot, Kompai, HECTOR): có thể hỗ trợ năng lực 2, 3, 7 nhưng cũng có nguy cơ xâm phạm quyền riêng tư
  •   + Robot thú cưng (PARO, AIBO, Babyloid): có thể cải thiện năng lực 5, 7, 9 nhưng cũng gây tranh cãi về sự “giả tạo” trong tương tác
  • Các rủi ro đạo đức:
  •   + Giảm tương tác xã hội thực sự
  •   + Gây cảm giác bị làm nhục nếu robot thay thế con người
  •   + Gây nhầm lẫn cho người có nhận thức suy giảm (ví dụ: Alzheimer)
  • Đề xuất:
  •   + Sử dụng CA để đánh giá tác động của robot đến phẩm giá
  •   + Cần nghiên cứu thực nghiệm thêm để hiểu rõ cảm nhận của người cao tuổi
  •   + Cần thiết kế robot theo hướng tôn trọng phẩm giá, cá nhân hóa, hỗ trợ chứ không thay thế hoàn toàn