Bối cảnh:

  + Bệnh lậu là STI phổ biến toàn cầu, gây gánh nặng y tế.

  + Trung Quốc từng loại trừ bệnh lậu thập niên 1960, nhưng tái bùng phát từ 1980s do mở cửa kinh tế, di cư, thay đổi hành vi tình dục.

  + Tỷ lệ đạt đỉnh 1999 (27,5/100.000), sau giảm còn ~7–8/100.000 (2010s) nhưng số ca tuyệt đối vẫn cao (~100.000/năm).

  + Ít nghiên cứu quy mô quốc gia phân tích phân bố không gian–thời gian và yếu tố quyết định.

• Phương pháp:
•   + Dữ liệu tỷ lệ mắc bệnh lậu cấp tỉnh (31 đơn vị, trừ HK, Ma Cao, Đài Loan) 2004–2014 từ Trung tâm Khoa học Dữ liệu Y tế Công cộng TQ.
•   + Biến xã hội–nhân khẩu: GDP/người, mật độ dân số, số cơ sở y tế/10.000 dân, lưu lượng hành khách/km², tỷ lệ thất nghiệp, tỷ lệ nam/nữ, tỷ lệ độc thân, tỷ lệ ly hôn.
•   + Phân tích: bản đồ choropleth, boxplot, quét không gian–thời gian (Poisson), mô hình bảng không gian (splm).
• - Kết quả chính:
•   + Cụm nguy cơ chính: Chiết Giang–Thượng Hải–Giang Tô (2004–2008), RR=4,5.
•   + Cụm phụ: Quảng Tây–Quảng Đông; Bắc Kinh; Tứ Xuyên–Trùng Khánh; Ninh Hạ; Thiên Tân.
•   + Hồi quy bảng không gian: GDP/người (+), lưu lượng hành khách (+), tỷ lệ nam/nữ (+), tỷ lệ ly hôn (+) → tăng tỷ lệ mắc; số cơ sở y tế (–), tỷ lệ thất nghiệp (–) → giảm tỷ lệ mắc.
•   + Mật độ dân số, tỷ lệ độc thân không ý nghĩa.
• - Thảo luận:
•   + Cụm nguy cơ tập trung ở vùng ven biển phát triển, đô thị lớn, khu vực đông dân hoặc có di cư cao.
•   + GDP/người cao liên quan đến nguy cơ do lối sống, di chuyển, dịch vụ giải trí.
•   + Lưu lượng hành khách phản ánh di cư nông thôn–đô thị, tăng nguy cơ STI.
•   + Nhiều cơ sở y tế giúp giảm lây lan nhờ chẩn đoán, điều trị kịp thời.
•   + Tỷ lệ thất nghiệp cao → nguy cơ thấp hơn (trái với kỳ vọng), có thể do nhóm có việc làm có thu nhập và cơ hội tiếp xúc cao hơn.
•   + Tỷ lệ nam/nữ cao và ly hôn cao liên quan đến hành vi tình dục nguy cơ.
• - Kết luận:
•   + Bệnh lậu phân bố không đồng đều theo không gian–thời gian; yếu tố kinh tế–xã hội và nhân khẩu học đóng vai trò quan trọng.
•   + Cần tập trung phòng chống tại các cụm nguy cơ, nhóm di cư, người ly hôn; tăng giáo dục sức khỏe, tiếp cận bao cao su, sàng lọc và điều trị sớm.