Những pháp lý u ám: Cuộc chiến sở hữu trí tuệ trong bộ ba His Dark Materials của Philip Pullman

( 0 đánh giá )
Miễn phí

Bối cảnh văn học: Pullman đối lập với truyền thống C.S. Lewis và Tolkien, từ chối thần học Kitô giáo và thay vào đó xây dựng một thế giới fantasy mang tính duy vật, phản thần quyền. Ông kế thừa truyền thống Milton và Blake — những nhà thơ phản kháng thần quyền — để tạo nên hình tượng Lord Asriel như một “anh hùng Satan” chống lại “The Authority”.

 

Ẩn dụ pháp lý: Thiên đường trong truyện là không gian pháp lý bị chiếm dụng bởi quyền sở hữu trí tuệ. Metatron và Magisterium tượng trưng cho các tập đoàn và thể chế kiểm soát tri thức. Các nhân vật như Lyra, Will và Mary Malone là hình ảnh của các nhà hoạt động kiểu Lawrence Lessig, đấu tranh cho tự do tri thức.

 

Biểu tượng công nghệ:  

  • Alethiometer = máy tính  
  • - Subtle Knife = công cụ mở cổng vũ trụ = trình duyệt/web  
  • - Amber Spyglass = kính hiển vi = công cụ khoa học  
  • → Các công cụ này tượng trưng cho quyền truy cập và kết nối tri thức.

Phê phán sở hữu trí tuệ:  

Tác giả so sánh các phong trào:

  • Free Software (Stallman): đạo đức hóa tự do phần mềm  
  • - Open Source (Raymond): hiệu quả kinh tế  
  • - Creative Commons (Lessig): thỏa hiệp pháp lý  
  • - Libre Software (Berry & Moss): giải phóng tri thức khỏi luật pháp  

Dust như biểu tượng: Dust là tri thức, là ý thức, là “tia sáng thần thánh” — tài nguyên chung cần được bảo vệ. Pullman xây dựng một “thần học vật chất” nơi tri thức là nền tảng của tự do và sáng tạo.

 

Kết luận: Pullman không chỉ viết fantasy mà còn kiến tạo một diễn ngôn pháp lý về sở hữu trí tuệ. “Republic of Heaven” là hình ảnh của một không gian kỹ thuật số dân chủ, nơi tri thức được chia sẻ tự do. Bài viết kêu gọi giải phóng không gian số khỏi “những pháp lý u ám” của quyền sở hữu trí tuệ.