Bối cảnh:

  + NCD là nguyên nhân tử vong hàng đầu thế giới, đặc biệt ở các nước thu nhập thấp/trung bình.

  + Đa bệnh (≥2 NCD) làm tăng nhu cầu chăm sóc, nhưng hệ thống y tế thường thiết kế theo từng bệnh riêng lẻ.

  + Serbia: NCD chiếm 95% tử vong; tỷ lệ đa bệnh ~⅓ người trưởng thành.

• Phương pháp:
•   + Nguồn dữ liệu: Khảo sát Y tế Quốc gia Serbia 2013, mẫu ngẫu nhiên phân tầng, đại diện toàn quốc (trừ Kosovo).
•   + Biến số: tuổi, giới, nơi ở, trình độ học vấn, tình trạng hôn nhân; 13 NCD tự báo cáo; số lần khám GP 4 tuần qua; có/không khám GP 12 tháng; có/không nhập viện 12 tháng; số ngày nằm viện.
•   + Phân tích: hồi quy logistic và tuyến tính đa biến, tách theo giới, điều chỉnh yếu tố nhân khẩu – xã hội.
• Kết quả chính:
•   + Đặc điểm mẫu: nữ 54%, tuổi TB 51,8; nữ khám GP nhiều hơn nam (72,6% vs 60,6%).
•   + Tỷ lệ đa bệnh: 30,2% (nữ 34,9%, nam 24,6%); 21,4% có 1 NCD.
•   + Yếu tố liên quan:
•     * Tuổi cao, học vấn thấp → nguy cơ đa bệnh cao hơn.
•     * Nữ học vấn thấp OR đa bệnh = 2,59 so với học vấn cao.
•   + Sử dụng dịch vụ y tế:
•     * GP: nam đa bệnh OR=3,17; nữ OR=3,14 so với không NCD.
•     * Số lần khám GP/tháng: tăng từ 0,15 (nam không NCD) → 0,90 (nam đa bệnh); nữ: 0,21 → 0,90 (B=0,33 cho cả hai giới).
•     * Nhập viện: nam đa bệnh OR=2,45; nữ OR=1,97.
•     * Ngày nằm viện/năm: nam không NCD 0,41 → 4,10 (đa bệnh); nữ 0,41 → 2,40.
• Diễn giải:
•   + Số NCD càng nhiều → sử dụng dịch vụ y tế càng cao ở cả hai giới.
•   + Nữ và người học vấn thấp dễ bị đa bệnh hơn.
•   + Cần chiến lược chăm sóc tích hợp, ưu tiên quản lý NCD tại y tế cơ sở để giảm gánh nặng nhập viện.
• Khuyến nghị:
•   + Tăng cường quản lý đa bệnh tại tuyến GP.
•   + Nghiên cứu thêm về vai trò hệ thống y tế trong đáp ứng nhu cầu nhóm bệnh nhân này.