Khoảng cách cần lưu ý! Cách mạng số và sự đảo lộn của quyền sở hữu trí tuệ

( 0 đánh giá )
Miễn phí

Bối cảnh:

  - Quy định IP ngày càng chặt chẽ, áp đặt từ trên xuống bởi các tổ chức như WIPO, WTO

  - Chuẩn mực xã hội trực tuyến lại ủng hộ chia sẻ, truy cập mở, phần mềm tự do

  - Khoảng cách giữa luật chính thức và hành vi thực tế ngày càng lớn

 

Phân tích lý thuyết:

  - Dựa trên tranh luận kinh điển giữa Arrow và Demsetz về thiết kế thể chế

  - Arrow ủng hộ chia sẻ thông tin miễn phí để tối ưu hóa xã hội

  - Demsetz phản bác bằng cách chỉ ra sai lầm “ảo tưởng Nirvana” khi so sánh thực tế với lý tưởng

  - Tác giả cho rằng hiện nay chính hệ thống IP đang rơi vào “ảo tưởng Nirvana” khi bỏ qua chuẩn mực thực tế

 

Tác động của công nghệ số:

  - Thông tin số có tính phi vật thể, dễ sao chép, không cạnh tranh trong tiêu dùng

  - Công nghệ như BitTorrent thúc đẩy hợp tác ngang hàng, trái ngược với DRM

  - Các chuẩn mực chia sẻ hình thành từ dưới lên, dựa trên niềm tin, danh tiếng và tính tương hỗ

 

Phân tích đạo đức:

  - Chia sẻ tệp không gây mất mát vật lý, không tạo cảm giác tội lỗi như trộm cắp

  - Các chuẩn mực đạo đức về chia sẻ khác biệt với chuẩn mực sở hữu vật chất

  - Sự khan hiếm thông tin do IP tạo ra là nhân tạo và gây lãng phí

 

Phê phán hai “tín điều” của IP:

  1. IP là cách duy nhất để khuyến khích sáng tạo → không đúng trong môi trường số

  2. Lao động tạo ra quyền sở hữu → không thỏa mãn điều kiện “không gây thiệt hại” và “để lại đủ cho người khác” theo Locke

 

Kết luận:

  - Cần thiết kế lại thể chế IP phù hợp với chuẩn mực thực tế trong môi trường số

  - Chia sẻ và truy cập mở có thể thúc đẩy sáng tạo và hợp tác hiệu quả hơn

  - IP hiện tại không đạt được mục tiêu ban đầu: khuyến khích sáng tạo và phổ biến tri thức