Bối cảnh lý thuyết:

• Trong nền kinh tế tri thức, bằng sáng chế là tài sản vô hình quan trọng, đòi hỏi phân loại chính xác để đảm bảo quyền sở hữu.
• - IPC là tiêu chuẩn phân loại quốc tế do WIPO phát triển, nhưng bị giới hạn về độ chi tiết và tốc độ cập nhật.
• - CPC ra đời từ hợp tác giữa EPO và USPTO nhằm thay thế IPC trong các văn phòng sáng chế lớn (IP5).

Phương pháp nghiên cứu:

• Áp dụng lý thuyết ANT với 4 giai đoạn: xác định vấn đề (problematization), tạo liên kết lợi ích (interessement), thu hút và kiểm soát tác nhân (enrollment), và huy động mạng lưới (mobilization).
• - Nghiên cứu định tính qua phỏng vấn bán cấu trúc, phân tích tài liệu, và quan sát thực địa.
• - Tổng cộng 18 cuộc phỏng vấn với các chuyên gia từ EPO, USPTO, INPI và các tổ chức liên quan.

Diễn tiến hình thành CPC:

• Giai đoạn xác định vấn đề: EPO nhận thấy IPC không đáp ứng nhu cầu phân loại chi tiết, tạo ra điểm nút bắt buộc (OPP) cho các bên liên quan.
• - Giai đoạn liên kết lợi ích: tổ chức các cuộc họp giữa EPO và USPTO, thuyết phục lãnh đạo hai bên, tham vấn các công ty công nghệ qua nhóm PDG.
• - Giai đoạn thu hút: ký kết thỏa thuận CPC năm 2010, thành lập ban điều phối CPC, đưa CPC vào chương trình hợp tác IP5.
• - Giai đoạn huy động: mở rộng CPC sang các nước như Trung Quốc, Hàn Quốc, Brazil, Nga; tổ chức đào tạo, cung cấp tài liệu kỹ thuật; thuyết phục WIPO rằng CPC bổ sung chứ không thay thế IPC.

Kết quả và thảo luận:

• CPC có độ chi tiết cao hơn IPC (250.000 mục so với 67.000), cập nhật linh hoạt hơn.
• - CPC được chấp nhận nhanh chóng nhờ vai trò kép của EPO và USPTO: vừa là người xây dựng, vừa là người áp dụng.
• - ANT giúp làm rõ quá trình hình thành mạng lưới tác nhân, từ các tổ chức công đến các công ty công nghệ.
• - CPC phản ánh nhu cầu thực tế từ doanh nghiệp sáng tạo, không phải là tiêu chuẩn áp đặt từ trên xuống như ISO hay ITU.

Hàm ý lý thuyết và chính sách:

• Tiêu chuẩn hóa trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ cần có sự tham gia tích cực của các bên sử dụng công nghệ.
• - ANT là công cụ hữu ích để phân tích các quá trình tiêu chuẩn hóa phức tạp, đặc biệt trong môi trường đa quốc gia.
• - Mở ra hướng nghiên cứu mới về tiêu chuẩn hóa trong các lĩnh vực như viễn thông, AI, dữ liệu lớn.

Kết luận:

Tiêu chuẩn CPC là kết quả của quá trình hợp tác kỹ thuật giữa các tổ chức sáng chế lớn, phản ánh nhu cầu thực tiễn từ doanh nghiệp và sự phức tạp trong quản trị sở hữu trí tuệ toàn cầu. Việc áp dụng ANT giúp hiểu rõ hơn cách các tiêu chuẩn được hình thành, thương lượng và triển khai trong môi trường thể chế đa tầng.