Bối cảnh:

  + Melioidosis lưu hành ở Đông Nam Á, Bắc Úc; gây bệnh đa dạng, tử vong cao nếu chậm điều trị.

  + Ở Malaysia, Kelantan là vùng nguy cơ cao; trước đây mới có nghiên cứu 2001–2005 về thể nhiễm khuẩn huyết.

• Mục tiêu:
•   + Cập nhật đặc điểm dịch tễ và lâm sàng melioidosis tại Kelantan 2001–2015.
•   + Xác định yếu tố nguy cơ liên quan tử vong, thể phổi, thể lan tỏa.
• - Phương pháp:
•   + Hồi cứu hồ sơ 158 ca xác nhận bằng nuôi cấy B. pseudomallei.
•   + Phân loại: cấp/mạn, nhiễm khuẩn huyết/không, khu trú/lan tỏa.
•   + Thu thập: tuổi, giới, nghề, mùa nhập viện, tiếp xúc môi trường, bệnh nền, cơ quan tổn thương, biến chứng, điều trị, kết cục.
•   + Phân tích hồi quy logistic đơn và đa biến.
• - Kết quả chính:
•   + Tuổi TB 45, nam 73,4%, Malay gần như toàn bộ.
•   + Cơ quan thường gặp: phổi (41,1%), da-mô mềm (27,8%), xương-khớp (12,7%), gan (12%), lách (9,5%), não (5,7%).
•   + 76,6% nhiễm khuẩn huyết; 78,5% khu trú; 28,5% đa ổ; 21,5% không ổ rõ.
•   + 34,2% sốc nhiễm khuẩn; 69% có sepsis; 16,5% sepsis nặng.
•   + Mùa mưa: 41% ca; tháng cao điểm: 11–2.
•   + Yếu tố nguy cơ: đái tháo đường (74,7%), suy miễn dịch (9,5%), bệnh thận mạn (11,4%), ung thư (4,4%).
•   + Tử vong 32,9% (12 ca do chậm điều trị); tái phát 7% (tất cả tử vong ở lần cuối).
•   + Dự báo tử vong (đa biến): ≥1 bệnh nền (OR 3,06), sốc nhiễm khuẩn (OR 16,55), tuổi >40 (OR 6,47); điều trị đặc hiệu giảm nguy cơ.
•   + Dự báo thể phổi: tuổi ≥40, nhiễm khuẩn huyết; dự báo lan tỏa: có bệnh nền, nhiễm khuẩn huyết, tổn thương phổi, da-mô mềm, xương-khớp, áp-xe.
• - Diễn giải:
•   + Đái tháo đường là yếu tố nguy cơ hàng đầu, đặc biệt ở ≥40 tuổi.
•   + Mùa mưa, tiếp xúc đất/nước tăng nguy cơ.
•   + Tổn thương đa dạng, nhiều ổ áp-xe nội tạng và thứ phát.
•   + Tử vong cao nếu sốc nhiễm khuẩn, nhiều bệnh nền, tuổi cao; điều trị sớm cải thiện sống còn.
• - Kết luận:
•   + Melioidosis tại Kelantan chủ yếu ở người trung niên, nam, Malay, có bệnh nền.
•   + Cần tăng cảnh giác mùa mưa, kiểm soát bệnh nền, chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời để giảm tử vong và tái phát.