Bối cảnh:

  + Melioidosis là nguyên nhân quan trọng gây nhiễm khuẩn huyết cộng đồng ở vùng nhiệt đới, tử vong cao.

  + Do B. pseudomallei gây ra, lây qua da, hô hấp, tiêu hóa; nhiều yếu tố nguy cơ: đái tháo đường, nghiện rượu, bệnh thận, phổi mạn, bệnh huyết học, suy giảm miễn dịch.

  + Chẩn đoán chuẩn: nuôi cấy, nhưng dễ bỏ sót; hình ảnh học giúp phát hiện tổn thương đa cơ quan, thường là áp-xe.

• Phương pháp:
•   + Hồi cứu bệnh nhân nuôi cấy dương tính (máu, mủ, dịch, mô) từ 1/2011–10/2017.
•   + Phân loại: bệnh khu trú (1 cơ quan) hoặc lan tỏa (>1 cơ quan).
•   + Đánh giá hình ảnh: X-quang, siêu âm, CT, MRI tùy triệu chứng.
•   + Kết cục: thuận lợi (ra viện ổn định, không cần hồi sức) hoặc bất lợi (cần ICU, thở máy, tử vong).
•   + Phân tích hồi quy logistic mối liên quan giữa tổn thương cơ quan và kết cục; giữa tổn thương và yếu tố nguy cơ.
• - Kết quả chính:
•   + 126 ca khu trú (thường gặp: cơ xương khớp), 63 ca lan tỏa (thường gặp: phổi, lách, gan, tiết niệu).
•   + Tổn thương phổi: OR=3,20 với kết cục bất lợi; OR=2,84 với tử vong.
•   + Tổn thương hạch: OR=0,22 với kết cục thuận lợi.
•   + Đái tháo đường: OR=3,05 với tổn thương lách; OR=2,14 với tổn thương cơ xương khớp.
•   + Tổn thương thường gặp:
•     * Phổi – đông đặc, nốt, áp-xe, tràn dịch màng phổi.
•     * Lách – áp-xe nhỏ nhiều ổ, đôi khi vỡ khu trú.
•     * Gan – áp-xe có vách dạng “tổ ong”.
•     * Tiết niệu – áp-xe thận, tuyến tiền liệt, túi tinh.
•     * Cơ xương khớp – viêm xương, viêm khớp nhiễm khuẩn, áp-xe thành ngực/bụng.
•     * Hệ thần kinh – viêm màng não, áp-xe não, lan từ xương sọ.
• - Thảo luận:
•   + Tổn thương phổi là dấu hiệu tiên lượng xấu độc lập.
•   + Đái tháo đường dễ bị tổn thương lách và cơ xương khớp.
•   + Dấu hiệu “tổ ong” không chỉ ở gan mà còn ở các áp-xe cơ quan khác.
•   + Hình ảnh học giúp gợi ý chẩn đoán sớm, hỗ trợ điều trị kịp thời.
• - Kết luận:
•   + Hình ảnh học là công cụ quan trọng để đánh giá mức độ lan rộng, tiên lượng và định hướng điều trị melioidosis.
•   + Nhận biết các mẫu tổn thương đặc trưng giúp phối hợp chẩn đoán vi sinh và xử trí sớm.