EHP được phát hiện tại Thái Lan từ năm 2006 nhưng ít được chú ý cho đến khi EMS/AHPND bùng phát. Tôm nhiễm EHP thường phát triển bình thường trong tháng đầu, sau đó chậm lớn rõ rệt khi đạt 3–4 g/con, đến 90–100 ngày tuổi chỉ đạt 4–5 g/con. Vi bào tử trùng ký sinh nội bào trong gan tụy, làm tôm thiếu năng lượng cho tăng trưởng và lột xác. Bệnh lây qua phân-miệng, không cần vật chủ trung gian, nên dễ lây lan trong ao nuôi khi mật độ phân cao. Việc chẩn đoán bằng mô học gặp khó khăn do kích thước bào tử nhỏ (1–2 micron) và màu sắc gần giống tế bào chất. Phương pháp sinh học phân tử như PCR được xem là hiệu quả nhất để phát hiện EHP. Nguồn lây có thể từ phân tôm bố mẹ, thức ăn tươi sống như hàu, dời, mực khai thác tại Ninh Thuận, Khánh Hòa. EHP có khả năng tồn tại sau xử lý chlorine 100 ppm, nên cần dùng vôi nóng (CaO) để nâng pH đáy ao lên 11–12 nhằm tiêu diệt mầm bệnh. Việc loại bỏ bùn đáy, sử dụng probiotics và thay nước giúp giảm tích tụ vật chất hữu cơ – yếu tố làm tăng mật độ EHP. Cá rô phi trong hệ thống nuôi kết hợp chưa được xác nhận là nguồn lây EHP. Kiểm tra tôm giống bằng PCR và kiểm soát thức ăn tươi sống là biện pháp phòng bệnh quan trọng.