Khoảng trống trách nhiệm trong robot: từ lý thuyết công cụ đến đạo đức máy và trách nhiệm lai

( 0 đánh giá )
Miễn phí

Lý thuyết công cụ xem công nghệ là công cụ trung tính, trách nhiệm thuộc về con người thiết kế và sử dụng.

  • Công nghệ tự động như xe tự lái thay thế vai trò người điều khiển → thách thức định nghĩa “người chịu trách nhiệm”.
  • - Học máy tạo ra hành vi không thể dự đoán trước → ví dụ AlphaGo và Tay.ai gây ra khoảng trống trách nhiệm.
  • - Robot xã hội như Jibo tạo ra mối quan hệ cảm xúc → không phải công cụ, cũng chưa phải chủ thể đạo đức → nằm giữa “ai” và “cái gì”.
  • - Ba hướng tiếp cận:
  •   + Instrumentalism 2.0: giữ nguyên lý thuyết công cụ, robot là công cụ, trách nhiệm thuộc về con người.
  •   + Machine ethics: phát triển đạo đức máy, robot có thể hành xử đạo đức theo quy tắc lập trình.
  •   + Hybrid responsibility: phân phối trách nhiệm giữa con người và máy, theo mạng lưới tương tác.
  • - Mỗi hướng có ưu điểm và rủi ro:
  •   + Instrumentalism 2.0: bảo vệ con người, nhưng có thể hạn chế đổi mới.
  •   + Machine ethics: mở rộng đạo đức, nhưng có nguy cơ tạo “robot tâm lý học giả” (psychopathic robots).
  •   + Hybrid: phù hợp với thực tế phức tạp, nhưng khó xác định ai chịu trách nhiệm cuối cùng.
  • - Kết luận: việc lựa chọn cách tiếp cận sẽ định hình tương lai của robot có trách nhiệm.