Kháng kháng sinh và quản trị sinh học: lý giải nguyên nhân thất bại chính sách

( 0 đánh giá )
Miễn phí

Lịch sử: Fleming và Dubos đã dự báo AMR ngay khi penicillin và gramicidin ra đời; kháng đã được ghi nhận từ thập niên 1930–40. Nhiều báo cáo quốc gia (Swann 1969, FDA 1977) và quốc tế (WHA 1998, WHO 2001, EU 2005) cảnh báo nhưng thực thi yếu.

  • Nguyên nhân thất bại:
  •   1. Khung phức hợp khó áp dụng: AMR đòi hỏi phối hợp đa cấp, liên kết y tế người–động vật–môi trường; chính sách thường phân mảnh, thiếu tích hợp.
  •   2. Ẩn dụ “chiến tranh”: Củng cố quan niệm con người có thể “đánh bại” vi sinh vật, bỏ qua thực tế tiến hóa và trao đổi gen kháng trong môi trường.
  •   3. Giải pháp công nghệ: Lệ thuộc vào thuốc mới thay vì thay đổi hệ thống; nguyên tắc phòng ngừa (EU) đối lập với mô hình “cần bằng chứng mới hạn chế” (Mỹ).
  •   4. Tách biệt y tế người–thú y: Kháng sinh dùng cho cả người và vật nuôi, đặc biệt trong chăn nuôi công nghiệp, tạo ổ chứa vi khuẩn đa kháng.
  •   5. Chi phí kinh tế: Thiệt hại AMR lớn (EU: 25.000 ca tử vong/năm, >1,5 tỷ €), nhưng chi phí bị “bình thường hóa”, không thúc đẩy cải cách.
  •   6. Hành vi–văn hóa: Thói quen kê đơn, áp lực bệnh nhân, nhu cầu thịt rẻ; thiếu vận động xã hội mạnh mẽ như HIV/AIDS.
  • - Giải pháp: Áp dụng y tế công cộng sinh thái, hành động đồng thời ở nhiều cấp; thay đổi tiêu dùng (giảm thịt từ chăn nuôi dùng kháng sinh), tăng minh bạch chuỗi cung ứng, quản trị toàn cầu (đề xuất Công ước kháng sinh).