Bối cảnh:

  + Động đất gây ra tỷ lệ PTSD cao ở thanh thiếu niên; các sự kiện tiêu cực sau thảm họa (mất người thân, xung đột gia đình, áp lực học tập…) có thể kéo dài PTSS.

  + Trầm cảm và PTSS thường đồng mắc; trầm cảm có thể làm tăng tính dễ tổn thương với PTSS.

  + Ở Trung Quốc, chính sách một con tạo ra nhóm “con một” có thể nhận nhiều nguồn lực gia đình hơn, giảm nguy cơ rối loạn tâm lý.

• Phương pháp:
•   + Thiết kế: nghiên cứu cắt ngang, lấy mẫu cụm tại 4 trường THCS ở huyện Lushan, 3 năm sau động đất.
•   + Công cụ: ASLEC (đánh giá sự kiện tiêu cực 12 tháng qua), SMFQ (triệu chứng trầm cảm), CRIES-13 (PTSS).
•   + Phân tích: mô hình trung gian (PROCESS Model 4) và trung gian điều tiết (PROCESS Model 59), kiểm soát giới tính và tuổi.
• Kết quả:
•   + Tỷ lệ PTSS ≥ ngưỡng: 19,99%; trầm cảm ≥ ngưỡng: 21,56%.
•   + Trẻ có anh/chị/em có điểm PTSS, trầm cảm và sự kiện tiêu cực cao hơn trẻ con một.
•   + Sự kiện tiêu cực liên quan dương tính với PTSS (β=0,62, p<0,001) và trầm cảm (β=0,39, p<0,001).
•   + Trầm cảm dự đoán PTSS (β=0,25, p<0,001) và đóng vai trò trung gian ~15,7% tổng hiệu ứng.
•   + Tình trạng con một điều tiết cả đường trực tiếp (NLE→PTSS) và gián tiếp (NLE→trầm cảm→PTSS): hiệu ứng mạnh hơn ở trẻ có anh/chị/em.
• Kết luận:
•   + Trầm cảm là cơ chế trung gian quan trọng giữa sự kiện tiêu cực và PTSS.
•   + Trẻ có anh/chị/em dễ bị ảnh hưởng hơn, cần ưu tiên can thiệp tâm lý sau thảm họa.
•   + Mô hình kết hợp lý thuyết trầm cảm–PTSD và lý thuyết “pha loãng nguồn lực” giải thích khác biệt theo tình trạng con một.